Η Ναυμαχία του Ακτίου διεξήχθη στις 2 Σεπτεμβρίου 31 π.Χ., η οποία αποτέλεσε ημερομηνία ορόσημο για τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ιδίως για τους Λατίνους ιστορικούς.
Αντίπαλοι ήταν οι Οκταβιανός και Αντώνιος, μέλη της δεύτερης τριανδρίας της Ρώμης, οι οποίοι διεκδικούσαν την αποκλειστική εξουσία του Ρωμαϊκού κράτους. Η αφορμή για τον πόλεμο δόθηκε από το γράμμα του Αντωνίου προς τη δεύτερη σύζυγό του Οκταβία, αδερφή το Οκταβίου, με το οποίο της ζητούσε διαζύγιο.
Το Άκτιο, είναι ακρωτήριο της Ακαρνανίας, στην είσοδο του Αμβρακικού κόλπου, απέναντι από την Πρέβεζα, η οποία μόλις 725 m., και ήταν ο τόπος της ναυμαχίας που έκρινε την τύχη της ηγεσίας της Ρώμης.
Αντίπαλοι ήταν από τη μία πλευρά ο Γάϊος Οκτάβιος (Gaius Octavius), και μετέπειτα Αυτοκράτωρ Αύγουστος (Augustus), ή Οκταβιανός (Octavian) και από την άλλη ο Μάρκος Αντώνιος (Marcus Antonius, 83-30 πΧ), γαμπρός του Οκταβιανού (είχε παντρευτεί την αδελφή του Οκταβιανού Octavia) και η Βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα Ζ΄ (Cleopatra VII, 69-30 πΧ).
Ο Γάϊος Οκτάβιος, έπεισε τη Σύγκλητο να επιτεθεί στον Μάρκο Αντώνιο, με την κατηγορία ότι σύνηψε ερωτική σχέση και συμμαχία με την Κλεοπάτρα και ότι σκόπευε να παραδώσει στους Αιγύπτιους Ρωμαϊκή γη.
Ιστορικές πηγές
Για την ναυμαχία του Ακτίου και τη Νικόπολη δεν υπάρχει υλικό από κανένα αυτόπτη μάρτυρα. Έγραψαν για αυτήν, ο Πλούταρχος, ο Δίων Κάσσιος, ο Στράβων, ο Γάϊος Σουητώνιος (Gaius Suetonius Tranquillus), ο Γάϊος Πλίνιος ο Πρεσβύτερος (Gaius Secundus Plinius), ο Παυσανίας ο περιηγητής, ο Απόστολος Παύλος- επιστολή προς Τίτον, ο Βιργίλιος (Publius Virgilius Maro), o Φίλιππος ο Θεσσαλονικεύς, ο Ωριγένης και ο Βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος, κλπ.
Δυνάμεις
Η παράταξη των αντίπαλων πλοίων έχει περιγραφεί άριστα από τον Πλούταρχο. Οι δυνάμεις του Οκταβίου ήταν 400 μικρά και ευκίνητα πλοία (λιβυρνίδες), 80.000 πεζοί και 12.000 ιππείς, ενώ του Αντωνίου 500 τεράστια παραδοσιακά πλοία της εποχής, 120.000 πεζοί και 12.000 ιππείς.
Οκταβιανός
Η ναυμαχία ήταν η συνέπεια του εμφύλιου πόλεμου ανάμεσα στον Γάϊο Οκτάβιο (Gaius Octavius), μετέπειτα αυτοκράτορα Αύγουστο, ή Οκταβιανό (Emperor Augustus, ή Octavian) και τον Μάρκο Αντώνιο (Marcus Antonius, Mark Antony), που διεκδικούσαν, μετά τη δολοφονία του Καίσαρα (Gaius Julius Caesar, 100πχ-44πΧ) την εξουσία, στο απέραντο κράτος της Ρώμης.
Ο Γάϊος Οκτάβιος απέπλευσε από το Βρινδήσιο (Brindisiun, σημερινό Πρίντεζι της Ιταλίας) με ισχυρές ναυτικές και στρατιωτικές δυνάμεις. Κάτω από την αρχηγία του ικανότατου ναυάρχου (στρατηγού) Μάρκου Αγρίππα (Marcus Vipsanius Agrippa) κατέπλευσαν στο λιμάνι Κόμαρος (σημερινός Μύτικας).
Μαρμάρινη προτομή του Αγρίππα εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Νικοπόλεως. Η προτομή βρέθηκε τυχαία από τον Ιωάννη Νούσια φύλακα του μουσείου Νικοπόλεως σε παρακείμενο αγρόκτημα. Υπολογίζεται ότι ο Γάϊος Οκτάβιος έφτασε στην Πρέβεζα ένα μήνα νωρίτερα από τη Ναυμαχία του Ακτίου (2 Σεπτεμβρίου 31 πΧ) και οχύρωσε το αρχηγείο του στο λόφο ύψους περίπου 100 μέτρων, βόρεια της κοινότητας Σμυρτούλας, εκεί που ανακαλύφθηκε το Μνημείο Αυγούστου.
Πέραν του Αγρίππα, τον Γάϊο Οκτάβιο (Gaius Octavius) συνόδευαν οι στρατηγοί του Λούσιος Αρρούντιος (Lucius Arruntius), Μάρκος Λούριος (Marcus Lurius) και ο Μάρκος Οκτάβιος (Marcus Octavius). Ο στόλος του Μάρκου Οκτάβιου παρατάχθηκε δυτικά του Παντοκράτορα Πρέβεζας. Ειδικότερα, ο Marcus Octavius (Μάρκος Οκτάβιος), O Marcus Uepsanius (Μάρκος Ουϊψάνιος), o Lucius Arruntius (Λούσιος Αρρόντιος) και ο Gaius Octavius (Οκταβιανός) παρατάχθηκαν στα ανοικτά του Ιονίου, παράλληλα προς τις αντίπαλες διατάξεις. Νότια της Θαλάσσιας περιοχής του Ακτίου παρατάχθηκε με τα πλοία του ο Marcus Lurius (Μάρκος Λούριος), ενώ ο Τ. Statilius (Τ. Στατίλιος), ήταν επικεφαλής του στρατοπέδου του Οκταβιανού στο λόφο της Σμυρτούλας.
Μάρκος Αντώνιος & Κλεοπάτρα
Ο Μάρκος Αντώνιος με την Κλεοπάτρα έφτασαν καθυστερημένα στην περιοχή, και οχύρωσαν βιαστικά ένα στρατόπεδο στο Άκτιο, κοντά στο σημερινό αεροδρόμιο του ΝΑΤΟ, αλλά και ένα μικρότερο προχωρημένο φυλάκιο στη χερσόνησο της Πρέβεζας.
Τα πλοία, αιγυπτιακής κατασκευής τα περισσότερα, ήταν μεγάλα και ισχυρά οπλισμένα με πύργους, πετροβόλες μηχανές (καταπέλτες) και κόρακες (τεράστιες σιδερένιες αρπάγες), που τα καθιστούσε δυσκίνητα. Ο στόλος του ενισχυόταν επίσης και από 60 Αιγυπτιακά πλοία της Κλεοπάτρας, αλλά μάλλον η Κλεοπάτρα είχε διακοσμητικό ρόλο και έλαβε μέρος με την Βασιλική ναυαρχίδα της, την Αντωνία με όλα τα κοσμήματα και θησαυρούς, κατά την Αιγυπτιακή παράδοση. Ενώ όμως ήταν ολοφάνερη η υπεροχή του Αντώνιου, μεγάλο μέρος του στόλου του ήταν ουσιαστικά άχρηστο γιατί παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες να στρατολογηθούν πληρώματα, ο αριθμός των κωπηλατών ήταν ανεπαρκής. Η θέση του Αντώνιου, ήταν ήδη δύσκολη, αλλά επιδεινώθηκε γιατί μετά από αποκλεισμό του στρατηγού Αγρίππα στερήθηκε το πόσιμο νερό.
Δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία και είναι άγνωστο από που σιτίζονταν και υδρεύονταν αυτές οι τεράστιες στρατιωτικές δυνάμεις. Η πιο πιθανή εκδοχή ύδρευσης είναι οι πολλές πηγές της περιοχής αλλά και ο καθαρός τότε ποταμός Λούρος, τότε Χάραδρος ποταμός, που εκβάλει στον όρμο του Μιχαλιτσίου, πολύ κοντά στο Αρχηγείο του Οκτάβιου.
Ο Μάρκος Αντώνιος είχε επικεφαλής των ναυτικών του δυνάμεων τον Μάρκο Ινστήϊο (Marcus Insteius), τον Γάϊο Σόσιο (Gaius Sosius), και τον Κλαύδιο Καίλιο (Claudius Kaelius), ενώ στην ξηρά τον Πούβλιο Κανίδιο Κράσσο (Publius Canidius Crassus) και παρατάχθηκαν στον εγγύς θαλάσσιο χώρο του ‘’Στενού Πρεβέζης’’, από τον Παντοκράτορα μέχρι το αεροδρόμιο Ακτίου, ανατολικά της παράταξης των πλοίων του Οκταβιανού.
Ο Μάρκος Αντώνιος παρατάχθηκε βόρεια, ο Μάρκος Ινστήϊος (Marcus Insteius) κεντρικά και ο Γάϊος Σόσιος (Gaius Sosius) με τον Κλαύδιος Καίλιος (Claudius Kaelius), νότια. Κατά τη διάρκεια της Ναυμαχίας έγινε εκ μέρους του Αντωνίου κίνηση υπερκεράσεως (outflanking) με πλεύση σκαφών εντός του Αμβρακικού κόλπου προσθίως της χερσονήσου της Λασκάρας. Ο Πούβλιος Κανίδιος Κράσσος (Publius Canidius Crassus) ήταν επικεφαλής στρατοπέδου του Αντωνίου στο Άκτιο,
Η Ναυμαχία
Το φθινόπωρο του 32 πΧ η Ρωμαϊκή Σύγκλητος κήρυξε τον πόλεμο εναντίον του Μάρκου Αντώνιου και της Κλεοπάτρας. Μια άποψη θέλει τον Οκταβιανό να ξεκινά από το Αρχαίο Βρινδήσιον, σημερινό Πρίντεζι και να φτάνει πρώτος στο λιμάνι Κόμαρος, έγκαιρα ένα μήνα νωρίτερα της Ναυμαχίας οπότε κατέλαβε και το καλύτερο σημείο ελέγχου στο Λόφο της Σμυρτούλας, ή Λόφο Μιχαλιτσίου.
Από την άλλη λέγεται ότι πρώτος έφτασε ο Αντώνιος με την Κλεοπάτρα και στρατοπέδευσαν στο Άκτιο, γιατί σκόπευαν να δώσουν μάχη επί ξηράς, γνωρίζοντας τις αδυναμίες του δυσκίνητου στόλου τους. Κάποια στιγμή ο Αντώνιος μετέφερε το στρατηγείο του απέναντι στη σημερινή Πρέβεζα, φυσικά νοτίως του Οκταβιανού (O λόφος Σμυρτούλας εξ άλλου απέχει 8Km). Πιθανόν έκανε χρήση του λιμένος Βαθύ ή Μαργαρώνα. Σκοπός του ήταν προφανώς να πλήξει τον Οκταβιανό από τα μετόπισθεν, με κάποια κυκλωτική κίνηση του ιππικού γύρω από τον Αμβρακικό. Είναι βέβαιο ότι της ναυμαχίας προηγήθηκαν συγκρούσεις μικρής κλίμακας τόσο επί εδάφους όσο και ναυτικές. Όμως τα σχέδια αυτά απέτυχαν λόγω ναυτικού αποκλεισμού από το νότο και διακοπής του ανεφοδιασμού του. Επιπλέον την ήδη κακή θέση του Αντωνίου, επιδείνωσε η προπαγάνδα της πλευράς Οκταβιανού, αλλά και η δυσφορία αξιωματικών και στρατιωτών του που δυσανασχετούσαν στο γεγονός ότι η Κλεοπάτρα και οι στρατηγοί της είχαν σημαντική επιρροή στον Αντώνιο. Τέλος, σημαντικό γεγονός είναι ότι τμήμα των πληρωμάτων του Αντωνίου ασθένησε από ελονοσία γιατί το Άκτιο ήταν και είναι ελώδες γεμάτο κουνούπια. Έτσι ο Αντώνιος τελικά υπέκυψε στις απόψεις των συμβούλων στρατηγών της Κλεοπάτρας και μετέφερε τη μάχη στη θάλασσα, παρά τις αντιρρήσεις πολλών επιτελών του.
Τις τρεις προηγούμενες ημέρες είχε ακατάλληλο άνεμο, και στις 2 Σεπτεμβρίου είχε πρωινή άπνοια, έτσι η διαταγή για την επίθεση δόθηκε το μεσημέρι και η ναυμαχία ξεκίνησε.
Τα πλοία του Αντώνιου πού ήταν παραταγμένα στο Ιόνιο Πέλαγος κινήθηκα βόρεια με σκοπό κα κάνουν υπερκέραση του Οκταβιανού από αριστερά. Η κύρια σύγκρουση έγινε στο κέντρο, απέναντι και λίγο βόρεια από τη θέση του Αεροδρομίου.
Τα μικρά και ευέλικτα πλοία του Αγρίππα, λατινικά liburnae και ελληνικά λιβυρνίδες, άρχισαν να εμβολίζουν το ένα μετά το άλλο τα δυσκίνητα πλοία του Μάρκου Αντώνιου. Έρευνες του Αμερικανού αρχαιολόγου, καθηγητή εναλίων αρχαιοτήτων στο Πανεπιστήμιο της Florida, William Murray έδειξαν ότι χρησιμοποιήθηκαν και ναυτικοί καταπέλτες που εκτοξεύουν λίθινες σφαίρες διαμέτρου περίπου 20-30cm. Κάποιες από αυτές έχουν φωτογραφηθεί στο βυθό, όπως και ένα πιθανό τμήμα πλοίου.
Ενώ η Ναυμαχία εξελίσσονταν, το μεγαλύτερο τμήμα του επίγειου στρατού του Αντώνιου αυτομόλησε και παραδόθηκε στον Αγρίππα. Ένα άλλο τμήμα του στρατεύματος με τα πλοία κινήθηκε προς τον Αμβρακικό Κόλπο, όπου και αργότερα παραδόθηκε στον Οκταβιανό. Η Κλεοπάτρα παρατηρώντας αμέτοχη τις εξελίξεις πανικοβλήθηκε και αποχώρησε από το χώρο της Ναυμαχίας, ξεφεύγοντας μέσα από ένα άνοιγμα των αντιπάλων πλοίων, κινούμενη νότια, αφήνοντας αβοήθητο και τραυματισμένο τον Αντώνιο. Επικράτησε πανικός και τελικά ο Αντώνιος διέφυγε με τα απομεινάρια του στόλου του, περίπου 40 πλοία, ακολουθώντας την Κλεοπάτρα. Οι απώλειες της ναυμαχίας κατά τον Πλούταρχο φαίνεται να ήταν πενήντα πλοία του Αντώνιου και 5.000 άνδρες νεκροί. Πολλά πλοία αιχμαλωτίστηκαν από τον Αγρίππα αλλά και αρκετά παραδόθηκαν στην πυρά, αφού τους αφαιρέθηκαν τα χάλκινα έμβολα. Είναι βέβαιο ότι αφαιρέθηκαν τουλάχιστον 50 έμβολα, εκ των οποίων τα 36 τοποθετήθηκαν αργότερα στο Μνημείο Αυγούστου και τα υπόλοιπα εστάλησαν στη Ρώμη.
Η διαφυγή των ηττημένων
Η άποψη με βάση τις περιγραφές του Πλούταρχου, είναι ότι η Κλεοπάτρα διέφυγε νοτίως, διασπώντας τον κλοιό μεταξύ Λούσιου Αρούντιου και Μάρκου Λούριου. Κατά μία άλλη άποψη, τα πλοία της συγκεντρώθηκαν στον όρμο Αγίου Νικολάου Αιτωλοακαρνανίας και από εκεί μέσω ενός καναλιού (αυλακιού) διαμέτρου 5 μέτρων, υπάρχει και σήμερα, με το όνομα διώρυγα Κλεοπάτρας, πού είχαν από πριν σκάψει και καμουφλάρει κατάλληλα με δέντρα, εισήλθαν στην αβαθή ελώδη λίμνη Βουλκαριά. Από εκεί ρυμούλκησαν τα πλοία μέσα στην ελώδη περιοχή η οποία συνδέει τη λίμνη Βουλκαριά με τον Όρμο Παλαίρου Αιτωλοακαρνανίας. Το μέγιστο ύψος αυτής της ελώδους περιοχής είναι το πολύ ένα μέτρο, και πιθανότατα κατά την αρχαιότητα η σημερινή λίμνη Βουλκαριά ήταν λιμνοθάλασσα και επικοινωνούσε με τον όρμο Παλαίρου. Έτσι τα πλοία διέφυγαν προς την Αίγυπτο, περνώντας ανάμεσα στα νησιά Μεγανήσι και Κάλαμος Λευκάδας, και ξαναβγήκαν στο Ιόνιο πέλαγος.
Το σχέδιο αυτό διαφυγής, αν και μάλλον αποτελεί αποκύημα φαντασίας, είναι καταπληκτικό από στρατηγική άποψη. Ο Οκτάβιος δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του ότι ο Αντώνιος και η Κλεοπάτρα «του έφυγαν μέσα από τα χέρια». Οι αρχαιολόγοι ισχυρίζονται ότι «το κανάλι της Κλεοπάτρας είναι μεταγενέστερο», και ουδεμία σχέση έχει με εκείνη την ιστορική περίοδο και ο τίτλος του είναι εντελώς αυθαίρετος ιστορικά. Γερμανός αρχαιολόγος δήλωσε ότι «πραγματοποίησε τομή εδάφους το έτος 2000, και διαπίστωσε ότι το κανάλι είναι μεταγενέστερο, μεσαιωνικό, περί το 1000 μ.Χ.».
Το τέλος των ηττημένων
Σύμφωνα με μιά εκδοχή, η Κλεοπάτρα διέφυγε με το στόλο της μέσα από ένα χάσμα της διάταξης πλοίων, έφτασε στη Λιβύη και από εκεί στην Αλεξάνδρεια και ενημέρωσε ψευδώς το λαό της ότι δήθεν νίκησαν στη Ναυμαχία.
Ο Μάρκος Αντώνιος επέστρεψε από το Άκτιο στην Αίγυπτο τραυματισμένος ελαφρά, με ένα τμήμα του στρατού του (το υπόλοιπο είχε λιποτακτήσει). Μετά από ένα διάστημα μηνών ο Γάϊος Οκτάβιος αποβιβάστηκε σε άλλη περιοχή της Αιγύπτου και όδευσε προς την Αλεξάνδρεια και ο Αντώνιος αναμετρήθηκε ανεπιτυχώς μαζί του, τραυματίστηκε βαριά και επέστρεψε στα ανάκτορα της Κλεοπάτρας σε άρμα. Κατά μία εκδοχή πέθανε σε λίγες ώρες από αιμορραγία, ενώ σύμφωνα με τον αυτόπτη μάρτυρα Ολύμπιο, μεταφέρθηκε κοντά της και πέθανε τον Αύγουστο του 30 π.Χ., στα χέρια της.
Ο Οκταβιανός εισέβαλε στην Αλεξάνδρεια και άρχισε διαπραγματεύσεις με την Κλεοπάτρα. Κάποια στιγμή «συμφώνησαν» να οδηγηθεί η Κλεοπάτρα στη Ρώμη και να δηλώσει υποταγή στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αλλά να παραμείνει στον Αιγυπτιακό θρόνο ο γιος της Καισαρίων, πράγμα πού δεν αποδέχθηκε ο Οκταβιανός.
Έτσι, η Κλεοπάτρα, υπό το πρόσχημα προετοιμασίας Αιγυπτιακής κηδείας για τον Αντώνιο, στις 12 Αυγούστου του 30 πΧ, κλείσθηκε σε ένα χώρο του ανακτόρου της και κατά την παράδοση, αυτοκτόνησε με τσίμπημα Κόμπρας στο στήθος ή με κάποιο δηλητήριο. Οι Ρωμαίοι έσπασαν την πόρτα με πολιορκητικό κριό και βλέποντας το πτώμα της Κλεοπάτρας, ο Αύγουστος είπε το περίφημο «Νίκησες Κλεοπάτρα».
Η Κλεοπάτρα φυγάδευσε τον 17χρονο γιό της Καισαρίωνα έγκαιρα, αλλά τελικά το παιδί συνελήφθη και εκτελέστηκε μαζί με το δάσκαλό του, με εντολή του Οκταβιανού. Λέγεται ότι δίνοντας την εντολή δολοφονίας ο Οκταβιανός είπε Υπερβολικά πολλοί Καίσαρες. Στα άλλα τρία παιδιά του Αντώνιου, δόθηκε χάρη και μεταφέρθηκαν στη Ρώμη όπου τα μεγάλωσε η Οκταβία, αδερφή του Οκταβιανού και χήρα του Αντώνιου. Το κορίτσι, η Κλεοπάτρα-Σελήνη Β, παντρεύτηκε το Βασιλιά Ιούβα ΙΙ της Μαυριτανίας με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά.
Μνημεία
Το 27 π.Χ. ο Οκταβιανός ανακηρύχθηκε Αύγουστος, έχτισε μεγαλοπρεπέστερο Ναό του Ακτίου Απόλλωνα, και καθιέρωσε να γίνονται κάθε πέντε χρόνια, με αρχή το έτος 28 π. Χ., τα Άκτια, αγώνες με την ίδια επισημότητα που είχαν τα Ολύμπια, τα Ίσθμια, τα Πύθια και τα Νέμεα.
Επίσης έκτισε τη Νικόπολη, για να θυμίζει τη νίκη του, με θαυμαστά δημόσια κτίρια, το Ρωμαϊκό Ωδείο (700 θέσεις), τις τρεις Θέρμες (Δημόσια Λουτρά), το Θέατρο Οκταβιανού (2000 θέσεις), το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο Νικόπολης (50 Κm) με το Νυμφαίον του, το Ρωμαϊκό Στάδιο, το Γυμνάσιο, τα Ρωμαϊκά Τείχη, κλπ.
Το μνημείο του Οκταβιανού
Όμως το κυριότερο έργο του είναι το λεγόμενο Μνημείο Αυγούστου, ναός αφιερωμένος στους Θεούς Άρη και Ποσειδώνα, στο λόφο της Σμυρτούλας, σημείο που είχε το αρχηγείο του.
Το μνημείο είναι γνωστό από τον Δίωνα Κάσσιο (51.1.3) ότι «ο Οκταβιανός ανήγειρε Μνημείο το οποίο κόσμησε με τα χάλκινα έμβολα των αιχμαλωτισθέντων πλοίων, στο χώρο όπου είχε στρατοπεδεύσει». Επίσης ο Στράβων (7.7.6) μνημονεύει το λόφο της Σμυρτούλας, ως «ιερό λόφο του Απόλλωνα». Περίπου 1.500m. βόρεια από την Νικόπολη, βρέθηκε Μνημείο του Αυγούστου, πού χτίστηκε αφιερωμένο στους θεούς Άρη και Ποσειδώνα. Το Μνημείο ανασκάφθηκε το έτος 1911 από τον Αλέξανδρο Φιλαδελφέα.
Ο βοσκός Ιωάννης Γκαρτζονίκας είδε το 1942-43 Ιταλούς στρατιωτικούς να φορτώνουν αρχαία αντικείμενα σε στρατιωτικά τζιπ και να τα φυγαδεύουν προς το λιμάνι της Πρέβεζας. Το Μνημείο ήταν κτίριο μήκους 62m και πλάτους 45m., όπου, σε ειδικά λαξευμένες θήκες, ο Αύγουστος είχε δώσει εντολή να τοποθετηθούν 36 πραγματικά ακρόπρωρα διαφόρων μεγεθών από τριήρεις της Κλεοπάτρας και του Αντώνιου.
Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, η διακόσμηση μνημείων με έμβολα πλοίων ύστερα από νικηφόρα ναυμαχία, αποτελούσε παλαιά συνήθεια των Ρωμαίων. Το μνημείο αυτό πού είχε ανακαινισθεί πολλές φορές και είχε μετακινηθεί από την αρχική του θέση, έφερε δύο παράλληλες σειρές εμβόλων. Κατά τις εργασίες αποκατάστασης του Μνημείου Αυγούστου, βρέθηκε από την ομάδα Κωνσταντίνου Ζάχου ένα υπόλοιπα μεταλλικού εμβόλου περί τα 50Kg το οποίο αφαιρέθηκε προσεκτικά και φυλάσσεται για να εκτεθεί στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Νικοπόλεως. Επίσης βρέθηκε μαρμάρινη κεφαλή αγάλματος του Οκταβιανού.
Η αναθηματική επιγραφή
Στο Μνημείο έχουν βρεθεί αρκετά θραύσματα τεράστιας αναθηματικής επιγραφής στα Λατινικά. Μετά από χρόνια μελετών η επιγραφή συναρμολογήθηκε ως εξής: «Vacat Imp. Caesar Divi Juli f Victoriam Consecutus Bello Quod Pro Republica Gessit In Hac Regione Consul Quintum Imperator Septimum Pace Parta Terra Marique Neptuno et Marti Castra ex Quibus Ad Hostem Insequendum Egressus Est Navalibus Spoliis Exornata Consacravit Vacat». («Ο αυτοκράτωρ στρατηγός Καίσαρ, γιός του θεϊκού Ιουλίου, μετά τη νικηφόρα έκβαση του πολέμου πού διεξήγαγε υπέρ της δημοκρατίας σε αυτή την περιοχή, όταν ήταν ύπατος για πέμπτη φορά και στρατηγός για έβδομη, μετά την εδραίωση της ειρήνης στην στεριά και τη θάλασσα, αφιέρωσε στον Ποσειδώνα και στον Άρη το στρατόπεδο από όπου εφόρμησε κατά του εχθρού, το οποίο τώρα κοσμείται με λάφυρα των πλοίων»).
Μουσείο της Ναυμαχίας
Το Μουσείο της Ναυμαχίας ιδρύθηκε με Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση το 2002, βρίσκεται στην Πρέβεζα και περιλαμβάνει ένα επιτραπέζιο χάρτη με παρατεταγμένα ομοιώματα πλοίων από σπιρτόξυλα, που έλαβαν μέρος στη ναυμαχία, ενώ προβάλλεται και ιστορικό βίντεο του Ελληνο-Σουηδού σκηνοθέτη Τζόκα και δεν λειτουργεί με σταθερό ωράριο.
Η ναυμαχία στην Τέχνη
Ζωγραφική
Η Ναυμαχία απετέλεσε πηγή έμπνευσης σε συγγραφείς, ποιητές, σκηνοθέτες κινηματογράφου και θεάτρου και ζωγράφους. Πέρα από γκραβούρες, σκίτσα και χάρτες σχετικά με την ναυμαχία του Ακτίου, οι πλέον διάσημοι πίνακες ζωγραφικής είναι η ελαιογραφία του Lorenzo Castro, έτος 1672, National Maritime Museum of London, και o πίνακας του Ελληνοϊταλού Antonio Vasilacchi (1556-1629), Πινακοθήκη της Βενετίας.
Όμως ο γνωστός πίνακας του Κωνσταντίνου Βολανάκη με παλαιό τίτλο Η Ναυμαχία του Ακτίου οφείλει το όνομά του σε λάθος. Πρόκειται για τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, αλλά οι παλιοί κριτικοί και ιστορικοί Τέχνης εκ πλάνης, θεώρησαν ότι η βασίλισσα στην πλώρη ενός σκάφος με τα άνθη είναι η Κλεοπάτρα, ενώ πρόκειται για τη Βασίλισσα της Φρυγίας η οποία είχε συμμαχήσει με τον Ξέρξη.
Τέλος σημειώνεται ότι ο γνωστός ζωγράφος Αντώνιος Πεντσίδης, φιλοτεχνεί από το έτος 2002 τον πίνακα «Η Ναυμαχία του Ακτίου» κατόπιν παραγγελίας του ιδρύματος ‘’Μουσείο Τεχνών και Επιστημών’’.
Κινηματογράφος
Cleopatra (1917): Theda Bara (Cleopatra), Fritz Leiber (Caesar), Thurston Hall (Antony). Directed by J. Gordon Edwards. Based on Émile Moreau’s play Cleopatra, Sardou’s play Cléopatre, and Shakespeare’s Antony and Cleopatra.
Cleopatra (1934): Claudette Colbert (Cleopatra), Warren William (Caesar), Henry Wilcoxon (Antony). Oscar-winning Cecil B. De Mille epic.
Caesar and Cleopatra (1946): Vivien Leigh (Cleopatra), Claude Rains (Caesar), Stewart Granger, Flora Robson — Oscar-nominated version of George Bernard Shaw’s play. Leigh also played Cleopatra opposite then-husband’s Laurence Olivier’s Caesar in a later London stage version.
Serpent of the Nile (1953): Rhonda Fleming (Cleopatra), Raymond Burr (Mark Antony), Michael Fox (Octavius).
Cleopatra (1963): Elizabeth Taylor (Cleopatra), Rex Harrison (Caesar), Richard Burton (Antony). Oscar-winning block-buster most (in) famously remembered for the off-screen affair between Taylor and Burton. In 1964, Carry On Cleo spoofed this, with Amanda Barrie as Cleopatra, and Sid James as Mark Antony.
Antony & Cleopatra (1974): performed by London’s Royal Shakespeare Company. Starred Janet Suzman (Cleopatra), Richard Johnson (Antony), and Patrick Stewart (Enobarbus).
Cleopatra (1999): Leonor Varela (Cleopatra), Timothy Dalton (Caesar), Billy Zane (Antony). Based on the book Memoirs of Cleopatra by Margaret George and closer to the facts than the others. Directed by the British Frank Rondam.
http://www.livepedia.gr/
Μέλος με Α.Μ. 13363
