του Νίκου Δ. Καράμπελα
Το κήρυγμα στον ναό δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το κήρυγμα συνεχώς στον ίδιο ναό είναι πιο δύσκολη δουλειά. Το κήρυγμα στον ίδιο ναό για 40 χρόνια θέλει μαεστρία.
Οι λίγοι ενορίτες του ναού του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου της πόλης μας –λίγοι, διότι η ενορία είναι η μικρότερη σε έκταση από τις υπόλοιπες– έχουν την ευτυχία να ακούν κάθε Κυριακή –ή για να ακριβολογώ, τις περισσότερες Κυριακές και μεγάλες γιορτές του χρόνου– ένα ουσιαστικό κήρυγμα με επίκεντρο την ευαγγελική περικοπή που διαβάζεται τη συγκεκριμένη ημέρα. Την ίδια ευχαρίστηση έχουν και όσοι κατ’ επιλογήν εκκλησιάζονται στον ναό αυτόν, οι οποίοι είναι, νομίζω, περισσότεροι από τους τυπικά «ενορίτες». Στην τελευταία κατηγορία συγκαταλέγεται και ο γράφων. Εξ αυτού του λόγου, τα εδώ γραφόμενα είναι από προσωπική εμπειρία και όχι απόψεις άλλων.
Τα κηρύγματα του εφημερίου του ναού, του πατρός Θεοδοσίου, είναι ουσιαστικά, σύντομα –δεν ξεπερνούν ποτέ τα δέκα λεπτά– και αλατισμένα, με την έννοια του λόγου του Χριστού προς τους μαθητές Του «ὑμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆς», με την έννοια ότι τα ακούς και έχουν πράγματι κάτι να σου πουν. Τα κηρύγματά του δεν αγγίζουν μόνο τα σώψυχά σου. Πολλές φορές τα «γδέρνουν», τους μπήγουν βελόνια και καρφιά και σε κάνουν να συνειδητοποιήσεις ότι είσαι σε λάθος μονοπάτι και ότι πρέπει να διορθώσεις την πορεία σου, να γυρίσεις πίσω στο προηγούμενο σταυροδρόμι και να πάρεις τον σωστό δρόμο.
Όσοι εκκλησιαζόμαστε στον ναό του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου έχουμε συνηθίσει τα κηρύγματα του παπα-Θεοδόση και συχνά τα θεωρούμε ως δεδομένα. Είναι μια ανθρώπινη συνήθεια, που μας κάνει να μην εκτιμούμε όσο πρέπει τα σημαντικά που συμβαίνουν κοντά μας, συχνά, καθημερινά και των οποίων την αξία κατανοούμε, όταν τα χάσουμε, όταν φύγουμε από κοντά τους. Είναι αυτό που έχει συμβεί σε αρκετούς από μας και με το πρόσωπο του μακαρίτη μητροπολίτη Μελετίου. Το ίδιο συμβαίνει και με τον τρόπο που τελείται η Θεία Λειτουργία στον ναό του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, καθώς και με το Κυριακάτικο κήρυγμα του εφημερίου του. Είναι χάρισμα και πολλή δουλειά, τελικά, το να είναι το κήρυγμα ουσιαστικό και «αλατισμένο».
Ο «ψαγμένος» εκδότης και συγγραφέας του ταξιδιωτικού οδηγού «Ανεξερεύνητη Ήπειρος», Στέφανος Γ. Ψημένος, έγραφε εδώ και 20 περίπου χρόνια, συμβουλεύοντας τον ταξιδιώτη: «Αν βρεθείτε στην Πρέβεζα μέρα Κυριακή, να εκκλησιαστείτε στον ναό του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου για να ακούσετε το κήρυγμα του πατέρα Θεοδόσιου. Ο λόγος του είναι συγκλονιστικός».
Οι επίσης «ψαγμένες» εκδόσεις Ἐν πλῷ συγκέντρωσαν, επιμελήθηκαν και εξέδωσαν, πριν ένα μήνα, 113 κηρύγματα του εφημέριου του ναού του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου σε έναν καλαίσθητο και καλοτυπωμένο τόμο, με τίτλο «Αν ο σπόρος δεν πεθάνει …»
Μας δίνεται, με την έκδοση αυτή, η δυνατότητα να διαβάσουμε, με προσοχή και όποτε θέλουμε, τα κηρύγματα του πατρός Θεοδοσίου για κάθε Κυριακάτικο ή μεγαλεόρτιο ευαγγελικό ανάγνωσμα του χρόνου. Και μάλιστα δύο ή τρία διαφορετικά για κάθε Κυριακή.
Δανείζομαι ένα μικρό απόσπασμα από τον πρόλογο της έκδοσης, γραμμένο από τον κ. Θανάση Ν. Παπαθανασίου, που εύστοχα επισημαίνει: «Πολύ συχνά, για τον εκκλησιαζόμενο η ώρα του κηρύγματος ανήκει στις στιγμές της μεγάλης υπομονής και της μεγάλης ανοχής. Υπομονής, γιατί ο εκκλησιαζόμενος απλώς περιμένει να περάσει το αναπόφευκτο, μια ανούσια λογοδιάρροια. Ανοχής, διότι δεν αντιδρά στο μπούλινγκ που ο κήρυκας ασκεί στη νοημοσύνη του εκκλησιάσματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι εκκλησιαζόμενοι ακούνε βερεσέ –πλην, βεβαίως, εκείνων που είναι προκαταβολικά ενθουσιασμένοι με τον μάγο της φυλής, ό,τι κι αν ξεστομίσει– και η κατάληξη είναι ο κήρυκας να συνεχίζει να ασχημονεί, ουσιαστικά σε βάρος του Ευαγγελίου». Ερωτά στη συνέχεια ο κ. Παπαθανασίου: «Μα μόνο αυτό το σκηνικό υπάρχει, άραγε, στο κήρυγμα;» για να δώσει μόνος του την απάντηση «Όχι. Εξαρχής το’ πα, ότι συμβαίνει “πολύ συχνά”. Είναι το σκηνικό που εύκολα κυριαρχεί, μα υπάρχουν και μερικές πολύτιμες περιπτώσεις, κατά τόπους, όπου το κήρυγμα χαρίζει αληθώς άρτο επιούσιο σε συνθήκες επισιτιστικής κρίσης».
Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Ἐν πλῷ που μας δίνουν τη δυνατότητα να ξανακούσουμε τα αλατισμένα και κοφτερά λόγια τού για 40 χρόνια εφημέριου του ναού του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου.
«Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν, ἀκουέτω. Δηλαδή, αυτός που έχει αυτιά για να ακούει, ας ακούσει. Δηλαδή, αυτός που δεν του φτάνουν οι ήχοι αλλά ούτε και τα νοήματα, ας ξεκινήσει “να βλέπει” τα πράγματα βαθύτερα και ουσιαστικότερα. Αν δεν ακούσεις, δεν θα σκεφθείς. Δεν φτάνει, όμως, αυτό. Πρέπει αφού σκεφθείς, να ψάξεις. Και πρέπει να ψάξεις με ειλικρίνεια. Αυτό που θα βρεις, να το ακολουθήσεις με συνέπεια». (Δανεισμένα και αυτά από το κήρυγμα της Κυριακής του Πάσχα.)
Μέλος με Α.Μ. 13363
