Κριτική του Δρ. Κοσμά Κοψάρη
Παρουσιάζοντας το συγκεκριμένο μυθιστόρημα στο αναγνωστικό κοινό, θα ήθελα να πω αρχικά ότι πρόκειται για ένα καλογραμμένο βιβλίο. Δεν υπάρχει πουθενά επιτηδευμένη γραφή. Το ύφος είναι ομοιόμορφο, δίνοντας πιστά και ρεαλιστικά το κλίμα μιας εποχής, της Άρτας της δεκαετίας του ’50, που θα μπορούσε να είναι κάθε επαρχία, με τα κρυμμένα μυστικά της, την ανία της καθημερινότητας, τις δύσκολες συνθήκες ζωής ή και ακόμη τα ψυχικά αδιέξοδα. Ένας κόσμος που δεν απέχει πολύ από τις δυσκολίες του δικού μας.
Όλη αυτή την εικόνα, ωστόσο, έρχεται να την ανατρέψει ο βασικός ήρωας που κουβαλά μέσα του μια ευχή που παράλληλα είναι και κατάρα, το κλειδί της αιωνιότητας. Η εκλεκτή ποιήτρια Παυλίνα Παμπούδη μού είχε πει κάποτε σε μια συνέντευξη που της πήρα ότι ο άνθρωπος είναι το πιο τραγικό από όλα τα ζωντανά πλάσματα γιατί είναι το μόνο που ξέρει ότι θα πεθάνει, κάτι που με είχε βάλει για μέρες τότε σε βαθιά περισυλλογή. Στην ίδια γραμμή, ο Τάσσης φέρνει στο προσκήνιο έναν άνθρωπο που προχωρά ακόμη πιο βαθιά στην απαγορευμένη περιοχή της ανθρώπινης σκέψης, σχετικά με το να γνωρίζεις το πότε κάποιος θα πεθάνει.
Όλοι μας κατά καιρούς έχουμε άσχημες διαισθήσεις, αλλά ο Τωβίτ ξέρει το πότε κάποιος θα φύγει, μιλάει με τους νεκρούς και αυτό είναι κάτι που μάς τρομάζει γιατί δεν θέλουμε να έχουμε σχέση με τον κόσμο του θανάτου. Ο Τάσσης μπαίνει τόσο βαθιά στο πετσί του ήρωά του, στον δύσκολο ψυχισμό του, φέρνοντας στο φως την αλήθεια που όλοι λίγο-πολύ ξέρουμε: ότι η ζωή είναι μοναδική και πρέπει να την ζήσουμε στο έπακρο δίχως κακίες ή μικρότητες, η κάθε στιγμή έχει μέγιστη αξία γιατί ποτέ δεν θα ξανάρθει.
Η ταινία Novo με την Anna Mouglalis τέλειωνε με την εξής φράση: Αγάπη θα πει να ξεχνάς τον χρόνο μα να θυμάσαι πως κάποια στιγμή θα τελειώσει. Ο Τωβίτ ξέρει ότι όλα τελειώνουν, όχι, όμως, κατά τον τρόπο που εμείς ορίζουμε το τέλος, αλλά κατά το πως επιτάσσει ο κοσμικός μηχανισμός που είναι πέρα και πάνω από μας. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο βιβλίο που κυριολεκτικά δίνει ζωή στον θάνατο, φωταγωγεί το σκοτάδι του. Αξίζει να το διαβάσετε.
Δρ. Κοσμας Κοψάρης, κριτικός.