Ο Βιμ Μέρτενς μιλά στην Καθημερινή για την Αρχαία Νικόπολη

Αναφορά στην Αρχαία Νικόπολη έκανε ο Βέλγος συνθέτης Βίμ Μέρτενς στην συνέντευξη του στη “Καθημερινή”.

Ακολουθεί η αναδημοσίευση της συνέντευξης:

Έχει επισκεφθεί αρκετές φορές την Ελλάδα. Έχει εμφανιστεί στο Ηρώδειο, στο «Παλλάς», στο Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης, μέχρι και στην αρχαία Νικόπολη. Όχι, πάντως, ότι ο Βιμ Μέρτενς, ο Βέλγος μινιμαλιστής συνθέτης, πιανίστας, κόντρα-τενόρος και μουσικολόγος, έχει κάποια εμμονή με το εγχώριο κοινό. Κάτι άλλο είναι: μάλλον πρόκειται για έναν από εκείνους τους καλλιτέχνες που, εκτός από τον προσωπικό τους χώρο δημιουργίας, το στούντιο εν προκειμένω, προτιμούν εξίσου, αν όχι περισσότερο και τη συνάφεια του κόσμου. «Είχα από νωρίς την επίγνωση ότι οι μουσικές συνθέσεις δεν είναι απομονωμένες, αλλά αναπτύσσονται μέσα από ένα διάλογο με το κοινό. Το οποίο είναι σημαντικό, όχι μόνο λόγω του κλισέ που το βλέπει ως πηγή έμπνευσης, αλλά και γιατί το κοινό συμπληρώνει, θα έφτανα να πω, την ίδια την πράξη της σύνθεσης. Είναι το τελικό στοιχείο στην υλοποίησή της», λέει ο Μέρτενς στην «Κ».

Οι αυτόχθονες Σουγιά

Του θυμίζουμε κάτι που ισχύει σε έναν μακρινό πολιτισμό: οι Σουγιά, ένας αυτόχθονας λαός της Βραζιλίας, δεν έχουν σαφή εννοιολογική διάκριση ανάμεσα σε κάποιον που παίζει μουσική και σε κάποιον που την ακούει.

«Πολύ καλό παράδειγμα», παρατηρεί. «Είναι κάτι που με απασχολεί στο τελευταίο μου άλμπουμ, “The Gaze of the West”. Οταν είχα πρωτοέρθει στην Ελλάδα, αρχές του ’90, υπήρχε αυτή η διάδραση με το κοινό, μπορούσα να τη νιώσω. Βασιζόταν σε κάτι σαν ισότητα, με τον κόσμο να περιμένει ότι η μουσική μου θα συνδεόταν με τον δικό τους χρόνο, με τη δική τους συνθήκη».

Ίσως αυτή η ισότιμη διάδραση ανιχνευθεί και στις 19 Σεπτεμβρίου, στη συναυλία που ο Μέρτενς θα δώσει στην Τεχνόπολη.

Κρίνοντας πάντως από τον τίτλο της τρέχουσας περιοδείας του, «Inescapable Tour», με την οποία ο Βέλγος γιορτάζει τη σαραντάχρονη πορεία του, ορισμένα συστατικά της τέχνης του ίσως υπήρχαν μέσα της ανέκαθεν, όταν ακόμα σπούδαζε μουσική στο Βασιλικό Ωδείο των Βρυξελλών, Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες στη Λουβέν και μουσικολογία στη Γάνδη· όταν ακόμα έκανε παραγωγή σε συναυλίες ομοϊδεατών του, όπως του Φίλιπ Γκλας και του Στιβ Ράιχ, αλλά και όταν άρχιζε να συνθέτει ταυτοχρόνως έργα πειραματικά σαν το «For Amusement Only» του 1982 (με μουσική από παιχνίδια φλίπερ), αλλά και πιο προσιτά, όπως το λαοφιλές «Struggle for Pleasure» (με εκείνη την αξέχαστη μελωδία).

«Ανέκαθεν είχα τη μυστική φιλοδοξία ότι θα δημιουργήσω κάτι που θα συνδέεται πολύ φυσικά με την εκάστοτε χρονική περίοδο», εξηγεί ο Μέρτενς.

«Δεν εμπνεόμουν τόσο από τον κλασικό κανόνα, όσο από την επιθυμία να δημιουργήσω έναν μουσικό κόσμο αναπόφευκτα συνδεδεμένο με την εμπειρία της ανθρωπότητας».

Οι «σταθερές μεταβλητές»

Και αυτό που η ανθρωπότητα ζει τώρα; Ο Μέρτενς το χαρακτηρίζει ακραία κατάσταση, την οποία κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει σε τέτοια έκταση. Ισως για αυτό προκρίνει μια έννοια που ο ίδιος συνοψίζει με τον όρο «οι σταθερές μεταβλητές της πορείας μας».

Ακούγεται αφαιρετικό, όπως η μουσική του, όμως ο Βέλγος έχει πιο συγκεκριμένα πράγματα κατά νου. «Χρειαζόμαστε μια σταθερά, όπως το να μείνουμε αλώβητοι και ακέραιοι», εξηγεί. «Θα ήθελα η μουσική μου να συνδράμει την ανθρωπότητα σε αυτό που βιώνει, χωρίς όμως να την περιορίζει.

Ελπίζω να καταδείξω το σημείο όπου ίσως κατευθυνόμαστε. Πρόκειται για ευσεβή πόθο, μιας και το φαινόμενο της μουσικής είναι ασταθές. Ο ήχος είναι ρευστός, αγγίζεις το πλήκτρο του πιάνου και έπειτα από λίγο δεν τον ακούς. Εχω όμως αυτή την επίγνωση. Κι ελπίζω η μουσική μου να συμβάλει στην έλευση της ημέρας που θα τελειώσει όλες τις νύχτες».

«Στον δυτικό πολιτισμό υπάρχει μια εμμονή με τον έλεγχο»

Το σάουντρακ της ταινίας «Η κοιλιά του αρχιτέκτονα» του Πίτερ Γκρίναγουεϊ, με την ξεχωριστή μουσική του Βιμ Μέρτενς.

Εχοντας στο ενεργητικό του σχεδόν 70 κυκλοφορίες, μεταξύ των οποίων συνθέσεις για έργα θεατρικά και κινηματογραφικά (όπως το «The power of theatrical madness» του Γιαν Φαμπρ ή η «Κοιλιά του αρχιτέκτονα» του Πίτερ Γκρίναγουεϊ), αλλά και μουσικά κομμάτια τραγουδισμένα σε μια γλώσσα δικής του επινόησης, ο Βιμ Μέρτενς παρέδωσε πρόσφατα ένα επίσης ιδιοσυγκρασιακό άλμπουμ, με τίτλο «The Gaze of the West».

Αν κανείς του ζητήσει τα χαρακτηριστικά του «Βλέμματος της Δύσης», αν τον ρωτήσει προς τα πού στρέφεται αυτό το βλέμμα, ο Βέλγος συνθέτης δεν θα μιλήσει βέβαια μόνο για μουσική.

«Κατ’ αρχήν, δεν είναι μόνο η Δύση που κοιτάζει κάπου, αλλά και πολλοί άλλοι που κοιτούν προς αυτήν. Ανέκαθεν λοιπόν αναρωτιόμουν, όχι μόνο για τη δυτική μουσική και για τη σημειογραφία της, για την έννοια της προσπάθειας και του δημιουργικού αγώνα που εμπεριέχουν, αλλά και για την έννοια της Δύσης γενικά, για τον πυρήνα της, κάτι που με απασχολεί ειδικά από τότε που είχα παίξει στην αρχαία Νικόπολη», λέει ο Μέρτενς αναφερόμενος σε μια συναυλία του εκεί το 2014.

Από εκείνη την επίσκεψή του είχε εμπνευστεί τη σύνθεση «Dust of Truths», βασισμένος στην πεποίθηση ότι η Ναυμαχία του Ακτίου το 31 π.Χ. ήταν μια σύγκρουση μεταξύ Ρώμης και Ελληνιστικής Αιγύπτου, μια σύγκρουση καθοριστική για την ευρωπαϊκή Ιστορία.

Κατά τη γνώμη του, το «Βλέμμα της Δύσης» στα πράγματα είναι κατ’ αρχήν αυστηρό, ενίοτε δεσποτικό, αλλά και ταυτόχρονα αόριστο, ασαφές. «Οπως στη μουσική μας παράδοση, έτσι και αλλού, έχουμε κάποια εργαλεία που τα χειριζόμαστε άριστα, αλλά την ίδια στιγμή έχουμε και μεγάλη έγνοια για το μέλλον. Υπό αυτή την έννοια, υπάρχει κάθε φορά κάτι το “προφητικό” στον τρόπο που η Δύση κοιτάζει μπροστά», παρατηρεί ο Μέρτενς.

Αραγε οφείλεται αυτή η έγνοια για όσα έρχονται σε μια προσήλωση στην πρόβλεψη και στον έλεγχο; «Στον δυτικό πολιτισμό υπάρχει μια εμμονή με τον έλεγχο, με τη συνοχή, με την ενότητα. Η μοίρα της Ευρώπης ειδικά και της Δύσης γενικά κυριαρχείται από αυτή την επιθυμία, η οποία ωστόσο θεωρώ ότι συνιστά ψευδαίσθηση», αποκρίνεται. «Μάλιστα, δίνουμε μεγάλη έμφαση στον έλεγχο, τόσο εντός του πολιτισμού μας όσο και εκτός. Πρέπει όμως να επιστρέψουμε σε μια εποχή όχι μόνο θεωρίας, αλλά και πρακτικής εξάσκησης, εμπειρίας. Και η μουσική είναι μεν θεωρία, αλλά είναι εξίσου και μάθηση, πείρα».

Ειδικά όσον αφορά το μινιμαλιστικό, αφαιρετικό μουσικό ιδίωμα που εδώ και τέσσερις δεκαετίες υπηρετεί και ο ίδιος, έστω και σε έναν κόσμο τόσο φορτωμένο από νοήματα τώρα πια, τόσο πολυάσχολο, ο Μέρτενς προτείνει να εγκαταλείψουμε την αναζήτηση για άθικτα και αυθεντικά στοιχεία της δυτικής παράδοσης που θα μας βοηθήσουν να βρούμε τη δική μας, μοναδική φωνή, προκειμένου να στραφούμε προς μια μουσική η οποία δεν θα είναι διαχωρισμένη και απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. «Να βρούμε τη φωνή μας, αλλά παράλληλα να βρούμε και εργαλεία, τεχνικές σύνθεσης που θα χαλαρώνουν το γράπωμά μας από την ανάγκη για προσωπική έκφραση, την τόσο συνηθισμένη στη Δύση», τονίζει. «Η μουσική μπορεί να μιλήσει και στο όνομα εκείνων που η φωνή τους δεν ακούγεται αρκετά. Στο όνομα μειονοτήτων, για παράδειγμα, που δεν έχουν πρόσβαση σε τέτοια εργαλεία».

Είναι και σε μερικά ακόμα στοιχεία που ο Μέρτενς εντοπίζει τον θεραπευτικό χαρακτήρα της μουσικής, τον τόσο ευδιάκριτο στα ιταλικά μπαλκόνια, στις αυτοσχέδιες ή οργανωμένες διαδικτυακές συναυλίες αλλά και στα κάθε λογής τραγούδια που ανταλλάσσονταν ψηφιακά τις ημέρες της καραντίνας. «Θα πρόσθετα, όμως, και το στοιχείο της ελπίδας για αλλαγή», καταλήγει. «Κοιτάζουμε ο ένας τον άλλον και αναρωτιόμαστε ποιος θα βρει την ενέργεια, ποιος θα βρει τη δυνατότητα να φέρει την αλλαγή στην κοινωνία. Νομίζω πως έναν τέτοιο ρόλο θα παίξει στο μέλλον και η μουσική, ακριβώς επειδή δεν συνδέεται έντονα με πολιτικές αντιλήψεις. Η μουσική διαθέτει τις “σταθερές μεταβλητές της πορείας μας”, αλλά δεν χαρακτηρίζεται από μια επιβεβαιωτική σταθερότητα. Η μουσική έχει έμφυτο και το στοιχείο της αβεβαιότητας, διαθέτει μια ρευστότητα, μια ευρυχωρία, που εμπεριέχει τη δυνατότητα της αλλαγής».

πηγή: kathimerini.gr


Σχολιάστε εδώ

Η διεύθυνση του email σας δεν θα δημοσιευθεί.


Διαβάστε επίσης

ΠΡΕΒΕΖΑ

Ο ξενοδοχειακός όμιλος “MAST Hotels & Resorts” έκοψε την πρωτοχρονιάτικη πίτα του

11/03/2024, 3:08 μμ

ΠΡΕΒΕΖΑ

Σώμα Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας δημιουργείται στην Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας

19/02/2024, 3:08 μμ

ΠΡΕΒΕΖΑ

Συνελήφθη στην Πρέβεζα, ύστερα από καταγγελία νεαρών

19/02/2024, 2:59 μμ

ΠΡΕΒΕΖΑ

Εκλογές ΠΕΔ Ηπείρου : Ανατροπή στο αποτέλεσμα των … χαμένων – Εκλέγεται ο Δήμαρχος και δεν εκλέγεται ο Αντιδήμαρχος

19/02/2024, 2:23 μμ

ΠΡΕΒΕΖΑ

Εκλογές ΠΕΔ Ηπείρου: Εκλέχθηκε με πρωτιά ο Γιώργος Νίτσας – Δεν εκλέχθηκε ο Νίκος Γεωργάκος

16/02/2024, 10:22 πμ

ΠΡΕΒΕΖΑ

Αναβάλλονται οι εσωκομματικές εκλογές στον ΣΥΡΙΖΑ

15/02/2024, 11:47 πμ

ΠΡΕΒΕΖΑ

Ευχαριστήρια επιστολή για την δωρεά ενός πιάνου στο Μουσικό Σχολείο Πρέβεζας

15/02/2024, 11:41 πμ

ΠΡΕΒΕΖΑ, ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑ

Πρέβεζα: Θανατηφόρο τροχαίο στον Κερασώνα

05/02/2024, 7:50 μμ


To mypreveza.gr είναι το ενημερωτικό portal για το Νομό Πρέβεζας στο οποίο μπορείτε να δείτε όλες τις τοπικές ειδήσεις, αλλά και νέα από όλη την Ήπειρο, την Ελλάδα και τον κόσμο.

"Η δική σου Πρέβεζα με ένα μόνο κλικ."

Συνεργαζόμενα sites