Βιώσιμη, τουριστική ανάπτυξη και τουρισμός υπαίθρου, στο δήμο μας!

Του Διονύση  Καλλίνικου

Η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης είναι μία οικονομικοκοινωνική διαδικασία ανάπτυξης κατά την οποία γίνεται αρμονική σύνδεση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών στόχων της κοινωνίας σε ένα ισορροπημένο πλαίσιο και στόχο έχει να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης του ανθρώπου με την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και με την χρησιμοποίηση όσο το δυνατόν πιο φιλικών μεθόδων στο περιβάλλον, διαφυλάσσοντας το βραχυπρόθεσμα άλλα κυρίως  μακροπρόθεσμα.

Η «αειφορία» ή βιώσιμη ανάπτυξη αποσκοπεί σε μία οικονομική ανάπτυξη η οποία οφείλει να είναι αποτελεσματική κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά βιώσιμη.

 Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (World Trade Organization

, 2001), ως αειφόρος – βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη ορίζεται η ανάπτυξη

που ικανοποιεί τις ανάγκες των παρόντων τουριστών και των περιοχών

οικοδεσποτών τους, ενώ προστατεύει και ενισχύει μελλοντικές ευκαιρίες.

Προβλέπεται επίσης η ορθολογιστική διαχείριση όλων των πόρων ώστε να εκπληρωθούν οι οικονομικές, κοινωνικές και αισθητικές ανάγκες με βασική προϋπόθεση την διατήρηση της πολιτιστικής ακεραιότητας, των απαραίτητων οικολογικών διαδικασιών και κυρίως διατηρώντας την βιολογική ποικιλομορφία και τα σύστημα υποστήριξης της ζωής.

Ως εκ τούτου η τουριστική ανάπτυξη οφείλει να διατηρεί ισόρροπα την τοπική, κοινωνική, πολιτισμική και περιβαλλοντική δομή κάθε τουριστικής περιοχής, διαμορφώνοντας παράλληλα όρους όπως υπηρεσίες, υποδομές, τεχνογνωσία ενώ οφείλεται να ελαχιστοποιούνται τυχόν αρνητικές επιπτώσεις.

Ο τουρισμός έχει την δυνατότητα, να γίνει παράγοντας ανάπτυξης και αλλαγών, λόγω του τρόπου διαχείρισης πόρων μίας περιοχής (περιβαλλοντικών και ανθρωπογενών ) με προσεκτικό σχεδιασμό ώστε να λειτουργεί με τρόπο βιώσιμο, ικανοποιώντας τις ανάγκες της παρούσας γενιάς τουριστών και των περιοχών υποδοχής, προστατεύοντας αλλά και βελτιώνοντας τις προοπτικές για το μέλλον.

Οι παράμετροι οι οποίοι συντελούν στην επίτευξη μίας βιώσιμης ανάπτυξης είναι:

v  Ειδικός σχεδιασμός τουριστικής ανάπτυξης με στόχο την ισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ κοινωνίας, οικονομίας και περιβάλλοντος.

v  Ενίσχυση όλων των μέτρων (έρευνα, εκπαίδευση, marketing) οι οποίοι συμβάλλουν στις διαδικασίες ανάπτυξης μίας περιοχής.

v  Καθιέρωση ειδικού θεσμικού πλαισίου προώθησης διαδικασιών τουριστικής ανάπτυξης και τοπικής συμμετοχής – πρωτοβουλίας.

v  Προώθηση μέτρων και πολιτικών που θα συμβάλλουν στην προστασία και στην ανάδειξη του τοπικού φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος.

v  Χρήση ειδικών εναλλακτικών μορφών τουρισμού ως άξονα για την τοπική τουριστική ανάπτυξη.

Με άλλα λόγια όλοι οι κύριοι φορείς, ιδιώτες και επαγγελματίες οφείλουν να εφαρμόζουν πρακτικές και κώδικες που θα ενισχύσουν την συνολική βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής τους, όχι μόνο στον τουρισμό αλλά και στους άλλους κρίσιμους τομείς ευημερίας όπως είναι  η ενέργεια, οι χρήσεις γης, ο χωροταξικός σχεδιασμός, η διαχείριση στερεών ή υγρών αποβλήτων, η διαχείριση υδάτινων πόρων, οι μεταφορές, το δίκτυο υποδομών, ο πολιτισμός και η εκπαίδευση.

Απαραίτητη είναι η  αναγκαιότητα της Τοπικής Δράσης, δηλαδή της επικοινωνίας, της συνεργασίας  με δέσμευση μεταξύ όλων των παραγόντων της κοινωνίας του Δήμου μας.

Η προβολή και η ανάδειξη τουριστικών , εμπορικών και  γεωργικών επιχειρήσεων με περιβαλλοντικό χαρακτήρα (προγράμματα ανακύκλωσης, βιολογικά προϊόντα, ποδηλατοδρόμοι, μονοπάτια πρασίνου) προσελκύοντας ειδικές ομάδες τουριστών / επισκεπτών.

Συμμετοχή του Δήμου και των επιχειρήσεων στα προγράμματα με στόχο την «αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της περιοχής» , με άξονα αυτό που πολλοί ονομάζουν «ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΥΠΑΙΘΡΟΥ».

Ο τουρισμός της υπαίθρου προσφέρει κίνητρα στους τουρίστες – επισκέπτες μιας περιοχής για φυσιολατρία, για αθλητισμό, για πολιτιστικές και περιηγητικές δραστηριότητες, για εκπαίδευση, για αναζήτηση αυθεντικών ταξιδιωτικών εμπειριών, για φυσική και υγιεινή ζωή σε περιοχές όπου κυριαρχεί ο παραδοσιακός τρόπος ζωής.

Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού συνθέτουν ένα νέο πρότυπο αειφορικής τουριστικής ανάπτυξης, με σημαντικότερες από αυτές τον οικοτουρισμό, τον αγροτουρισμό, τον γαστρονομικό τουρισμό, τον πολιτιστικό τουρισμό, τον φυσιολατρικό τουρισμό, τον θρησκευτικό τουρισμό, τον θαλάσσιο τουρισμό, τον εκπαιδευτικό τουρισμό, τον συνεδριακό τουρισμό, τον αθλητικό τουρισμό, τον ιαματικό τουρισμό, κλπ.

Θα πρέπει να κατανοήσει κανείς ότι το γρήγορο κέρδος «της πλαστικής καρέκλας» και του «χημικού γεωργικού προϊόντος» δεν είναι το μέλλον, χρειάζεται σεβασμός στη φύση και τον συνάνθρωπο εάν θέλουμε να μιλάμε για ποιότητα ζωής σε ένα πιο ασφαλές, ανθρώπινο και ποιοτικό μέλλον.

Χρειάζεται στήριξη και προβολή των επιχειρήσεων αυτών, όχι μόνο από τους χρήστες των υπηρεσιών αλλά και από τον Δήμο.

Σ’ αυτό θα συμβάλλουν έργα και δραστηριότητες του Δήμου σε συνεργασία με ιδιώτες για επενδύσεις σε ΑΠΕ, για ευνοϊκή εκμετάλλευση για τους ΟΤΑ πράσινης ενέργειας, ενισχύοντας τα πράσινα /  βιώσιμα κτίρια.

Με στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (άνεργοι, ΑΜΕΑ) και σύναψη προγραμματικών συμφωνιών ώστε να προσέλθουν χρηματοδοτικοί πόροι από δράσεις των προγραμμάτων «ανάπτυξης ανθρωπίνου δυναμικού» και «ανάπτυξης ανταγωνιστικότητας και επιχειρηματικότητας».

Σε παράλληλη και αμφίδρομη σχέση με όλα τα παραπάνω κρίνεται αναγκαία η εκπόνηση ενός master plan, το οποίο θα περιλαμβάνει το σύνολο των παραπάνω θεμάτων – ζητημάτων, τις σχέσεις τους, την βιωσιμότητα τους, την ανταλλαγή απόψεων. Το στοίχημα είναι μεγάλο αλλά σ’ ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον όπως ο Δήμος μας ο οποίος αποτελεί ελκυστικό προορισμό τόσο στην παραλιακή ζώνη, όσο και στην ορεινή ενδοχώρα, όπου κυριαρχεί το πλούσιο πολιτισμικό και πολιτιστικό περιβάλλον, η Αρχαία Νικόπολη, η Κασσιώπη, τα Κάστρα της Πόλης, ο Αμβρακικός κόλπος, ο ποταμός Λούρος τα οποία αποτελούν πλεονεκτήματα της περιοχής μας.

 Με βάση τα όσα προαναφέρθηκαν, ο τουρισμός με τις εναλλακτικές μορφές του , όπως είναι ο τουρισμός της Υπαίθρου, να ανακτά το κοινωνικό, περιβαλλοντικό, πολιτισμικό και επικοινωνιακό του νόημα, δίνοντας έμφαση στο «Ταξίδι- νόημα» και όχι στο «ταξίδι- φυγή».

Η ανάπτυξη πολλών επιχειρήσεων όπως είναι :

  πρατήρια-  εκθετήρια αγροτουριστικών προϊόντων
 εργαστήρια λαϊκής τέχνη
 αγροτουριστικά κέντρα εστίασης και αναψυχής
 επιχειρήσεις παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων (ΠΟΠ)
 τουριστικά γραφεία τα οποία θα αναλαμβάνουν την διοργάνωση και την προγραμμάτων υπαίθριων δραστηριοτήτων και περιηγήσεων οικοτουριστικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος

Η ύπαιθρος του Δήμου μας είναι προικισμένη με το ανεξάντλητο τουριστικό, φυσικό και ανθρώπινο πλούτο, ο οποίος θα προσφερθεί γενναιόδωρα στον  κάθε επισκέπτη.

Ο Δήμος οφείλει να είναι αρωγός στην ανάδειξη της υπαίθρου της περιοχής μας και μέσω των επιμελητηρίων και των συνεταιρισμών να προσφέρει και να προβάλλει τα προϊόντα της περιοχής μας.

Παράδειγμα αποτελεί το πρωινό των ξενοδοχείων  με τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα που τείνει να ανέλθει σε άξονα προβολής της περιοχής μας.

Για όλα αυτά απαιτείται κοινή προσπάθεια, μαζική συμμετοχή και όχι αδράνεια και αρνητισμό. Η μη συμμετοχή στα κοινά θα αποτελέσει τροχοπέδη στην υλοποίηση των στόχων μας.

Που άλλου θα μπορέσει να γευματίσει κάποιος τις νοστιμιές του Αμβρακικού, το λάδι και το μέλι,  και να απολαύσει το απέραντο γαλάζιο του Ιονίου, περπατώντας στην αρχαία Νικόπολη ή  στην αρχαία Κασσιώπη.

  Διονύσης Καλλίνικος

                                     Πολίτικος Μηχ/κος ΕΜΠ, ΜSc