Ο Ευάγγελος Κατσίμπρας γράφει για τους διατελέσαντες Μητροπολίτες Νικοπόλεως και Πρεβέζης

Με αφορμή δημοσιεύματα που κατά καιρούς έρχονται στο φως της επικαιρότητος,
για Οικουμενικούς Πατριάρχες καταγόμενους από την Ήπειρο, έλαβα το θάρρος να γράψω μία σύντομη βιογραφία του δικού μας Οικουμενικού Πατριάρχη, του από Νικοπόλεως Νεόφυτου του Η΄.
ΝΕΟΦΥΤΟΣ O Η΄
Γεννήθηκε το έτος 1828 στην πρώτη Σερρών, το κατά κόσμον όνομά του ήταν Ιωακείμ Παπακωνσταντίνου.
Τα πρώτα γράμματα, τα διδάχθηκε στην Ιερά Μονή Εικοσιφοίνισσης και ακολούθως στην Ελληνική Σχολή Αλιστράτης.
Το 1851 ξεκίνησε τις σπουδές του στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης όπου κατά την διάρκεια των σπουδών εκάρη μοναχός και στη συνέχεια διάκονος λαμβάνοντας το όνομα Νεόφυτος.
Αποπερατώνοντας τις θεολογικές σπουδές το έτος 1858, προσελήφθη ως δάσκαλος στη Σχολή της Αλιστράτης και στη συνέχεια υπηρέτησε στις Μητροπόλεις Νύσσης και Στρωμνίτσης.
Ακολούθως μετέβη για σπουδές στο πανεπιστήμιο του Μονάχου στη Γερμανία, όπου παρέμεινε για δύο έτη.
Επιστρέφοντας, υπηρέτησε στη Μητρόπολη Αμασείας όπου από τον Μητροπολίτη Σοφρώνειο χειροτονήθηκε σε πρεσβύτερο και τιμήθηκε από τον ίδιο με το οφφίκιο του Αρχιμανδρίτη και στις 25 Νοεμβρίου 1867 εκλέχθηκε επίσκοπος Ελευθερουπόλεως.
Στις 19 Μαρτίου 1872 προάγεται σε Μητροπολίτη Φιλιππουπόλεως κατά την παραμονή του ως Μητροπολίτης επέδειξε έντονη δραστηριότητα σε εθνικοθρησκευτικά θέματα ιδιαίτερα λόγω του ότι εκείνη την περίοδο το Βουλγαρικό κίνημα βρίσκονταν σε επικίνδυνη εξέλιξη, και στις 14 Νοεμβρίου 1880 μετατίθεται με προαγωγή στη Μητρόπολη Ανδριανουπόλεως όπου παρέμεινε μέχρι τον Ιανουάριο του 1886 οπότε παραιτήθηκε και εφησύχασε για ένα περίπου χρόνο στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Ορους.
Μετά την σύντομη περίοδο παραμονής του στο Άγιο Ορος στις 7 Μαρτίου 1887 εκλέχθηκε Μητροπολίτης Πελαγονίας και την 1 Αυγούστου 1891 μετατίθεται με Συνοδική γνώμη και απόφαση στην Ιστορική και Αποστολική Μητρόπολη Νικοπόλεως.
Ως Μητροπολίτης Νικοπόλεως παρέμεινε για πολύ μικρό χρονικό διάστημα, σχεδόν ένα τρίμηνο.
Αιφνιδίως επέρχεται ο θάνατος του πατριάρχη Διονυσίου του Ε΄ και στις 27 Οκτωβρίου 1891 εκλέγεται οικουμενικός πατριάρχης, ως Νεόφυτος ο Η΄.
Πατριαρχεύει έως της 25 Οκτωβρίου 1894, οπότε παραιτήθηκε και εγκαταστάθηκε ως εφησυχάζων στη νήσο Αντιγόνη όπου διέμενε με τον ανηψιό του καθηγητή Κ. Παπακωνσταντίνου.
Ο Πατριάρχης Νεόφυτος ο Η΄ περιγράφεται από ανθρώπους που τον γνώρισαν από κοντά αλλά και έγραψαν γι’ αυτόν, ως ένας άντρας με ευθυτενή ανάστημα, προσίνης με αγαθές διαθέσεις, αφιλοκερδής, ειλικρινής, αξιοπρεπής, ευγενέστατος και γενικά με ακέραιο χαρακτήρα.
Κατά την διάρκεια της πατριαρχείας του αντιμετωπίστηκε το λεγόμενο «σχολικό ζήτημα», διευθετήθηκαν πολλά ζητήματα που είχαν σχέση με τα προνόμια του Πατριαρχείου και του Γένους και ρυθμίστηκαν επωφελώς μεταξύ της Τουρκικής Πολιτείας και της Εκκλησίας.
Επίσης τακτοποιήθηκαν πάμπολλα εκκρεμή θέματα σε διάφορες Μητροπόλεις,  έγιναν 50 προαγωγές Μητροπολιτών, άρχισε η δημιουργία του Κτηματολογίου των μονών, τροποποιήθηκαν, αναθεωρήθηκαν και εξεδόθησαν νέοι κανονισμοί για διάφορα Ιδρύματα, έγιναν τα εγκαίνια του Ζωγραφείου Γυμνασίου-Λυκείου που λειτουργεί έως σήμερα, ανοικοδομήθηκαν και επισκευάσθηκαν Ιεροί Ναοί, σχολές, φιλανθρωπικά Ιδρύματα, μεταξύ αυτών και η Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης από τις ζημιές που είχαν υποστεί από τον σεισμό του 1894 και άλλα πολλά που είναι αδύνατον να αναφερθούν σε ένα τόσο μικρό άρθρο.
Ο πρώην Κωνσταντινουπόλεως Νεόφυτος ο Η΄ κοιμήθηκε την Κυριακή 5 Ιουλίου 1909 σε ηλικία 77 ετών και η εξόδιος ακολουθία τελέσθηκε προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιωακείμ του Γ΄.
Η ταφή του έγινε στον περίβολο της ιεράς θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
Ο τάφος του επισκευάσθηκε με ατομικά έξοδα του σημερινού πατριάρχη Βαρθολομαίου και στις 21 Ιανουαρίου 2012 τελώντας ο πατριάρχης τρισάγιο στη μνήμη  του Νεοφύτου του Η΄, είπε απευθυνόμενος προς τους παραβρισκόμενους:
«Πολλές φορές περπατώντας είτε στον κήπο της Θεολογικής Σχολής, είτε στους κενούς, δυστυχώς διαδρόμους, ενθυμούμαι όσα έχω διαβάσει για όλες αυτές τις μεγάλες μορφές της Εκκλησίας και του γένους που υπηρέτησαν με σθένος, με πίστη, με αφοσίωση, με αυτοθυσία εκείνα τα πιο δύσκολα από τα σημερινά χρόνια, υπηρέτησαν την Εκκλησία, το Γένος και τα θεολογικά γράμματα, εδώ στη Θεολογική Σχολή και απήλθον του κόσμου τούτου με αναπαυμένη τη συνείδησή τους ότι εξετέλεσαν το χρέος τους και έχοντας αφήσει ανεξίτηλον την σφραγίδα τους στη ζωή της Μητέρας Εκκλησίας».
Με αυτά τα λίγα λόγια προσπάθησα να σαν κάνω γνωστό το βίο του Πατριάρχη Νεοφύτου του Η΄, του από Νικοπόλεως.
Περισσότερα στοιχεία θα υπάρχουν στο υπό έκδοση βιβλίο μου για τους διατελέσαντες Μητροπολίτες Νικοπόλεως και Πρεβέζης.

Με εκτίμηση
Ευάγγελος Κατσίμπρας