Το Τμήμα Κτηνιατρικής Πρέβεζας, συμμετέχοντας στην εκστρατεία ενημέρωσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σχετικά με τη Λύσσα,
ενημερώνει τους πολίτες και τους Φορείς της Περιφερειακής Ενότητας Πρέβεζας ότι έχουν προγραμματιστεί να γίνουν ρίψεις δολωμάτων από αέρος, για τον εμβολιασμό των αλεπούδων κατά της Λύσσας στην περιοχή μας. Οι ακριβείς ημερομηνίες δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ωστόσο υπολογίζεται ότι οι ρήψεις θα ολοκληρωθούν περίπου στα μέσα Νοεμβρίου 2013.
Σκοπός του προγράμματος είναι ο εμβολιασμός των ειδών της άγριας πανίδας, τα οποία αποτελούν και τη δεξαμενή του ιού της Λύσσας και οι ρήψεις των δολωμάτων – εμβολίων εκτός κατοικημένων περιοχών, κεντρικών οδικών αξόνων και υδάτινων συλλογών. Ωστόσο υπάρχει περίπτωση εμβόλια να πέσουν , να παρασυρθούν ή να μεταφερθούν από ζώα στα όρια κατοικημένης περιοχής.
Αν βρείτε εμβόλιο – δόλωμα κατά της λύσσας : Αποφύγετε την επαφή μ’αυτό.
Αν χρειαστεί να το απομακρύνετε: ΜΗΝ ΤΟ ΠΙΑΣΕΤΕ ΜΕ ΓΥΜΝΑ ΧΕΡΙΑ. Χρησιμοποιείστε γάντια ή πλαστική σακούλα και τοποθετείστε το σε κοντινή μη πολυσύχναστη περιοχή με σχετική βλάστηση (π.χ. ανάμεσα σε θάμνους), ώστε να μην έρθει σ’επαφή με άνθρωπο. Εναλλακτικά, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το τοπικό Αγροτικό Κτηνιατρείο ή το Τμήμα Κτηνιατρικής.
Αν το κατοικίδιό σας μεταφέρει στο στόμα του ή καταναλώσει το εμβόλιο – δόλωμα που βρήκε, δεν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία του.
Αποτελεί ευθύνη όλων των ιδιοκτητών κατοικιδίων (γατών και σκύλων, ιδιαίτερα κυνηγετικών και ποιμενικών) ο αντιλυσσικός εμβολιασμός τους καθώς και η αναφορά στις αρμόδιες Κτηνιατρικές Αρχές κάθε περιστατικού εντοπισμού νεκρών αλεπούδων ή ζώων με επιθετική-αφύσικη συμπεριφορά. Όπως επίσης, αποτελεί ευθύνη των Δήμων η περισυλλογή και ο αντιλυσσικός εμβολιασμός των αδέσποτων ζώων της περιοχής ευθύνης τους.
Ο εμβολιασμός είναι το μοναδικό όπλο στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης της Λύσσας.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΠΡΟΛΗΨΗ – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Σε κάθε περίπτωση απαιτείται η επαγρύπνηση και συνεργασία όλων των Φορέων αλλά και των πολιτών για την καταπολέμηση της σοβαρής αυτής απειλής για τη Δημόσια Υγεία.
ΛΥΣΣΑ : ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ
Η Λύσσα είναι νόσος που οφείλεται σε ιό (ραβδοϊό) και προσβάλλει όλα τα θερμόαιμα θηλαστικά. Η Ελλάδα θεωρούνταν «ελεύθερη από τη Λύσσα χώρα» από το 1987 (όπου είχε επιβεβαιωθεί και το τελευταίο κρούσμα) , σε αντίθεση με άλλες βαλκανικές χώρες με τις οποίες συνορεύουμε (Βουλγαρία, Αλβανία, Ρουμανία, Φύρομ) αλλά και την Τουρκία, στις οποίες το νόσημα ενδημεί. Στις χώρες αυτές γίνεται προσπάθεια ελέγχου του νοσήματος με εμβολιασμό των αγρίων ζώων μέσω ρήψης εμβολίων από αέρος (με τη μορφή δολώματος).
Ωστόσο τον Οκτώβριο του 2012 επιβεβαιώθηκε το πρώτο κρούσμα Λύσσας σε κόκκινη αλεπού και στην Ελλάδα, στην περιοχή της Κοζάνης, ενώ από τότε παρουσιάστηκαν άλλα τριάντα θετικά κρούσματα σε κόκκινη αλεπού (στο Κιλκίς, την Πέλλα, την Κοζάνη και τη Θεσσαλονίκη), τρία κρούσματα σε σκύλους (στις περιοχές Σερρών, Καστοριάς και Πέλλας) κι ένα κρούσμα σε γάτα (στην περιοχή των Τρικάλων). Η είσοδος της νόσου στη χώρα μας ήταν αναμενόμενη, καθώς οι αλεπούδες, λόγω έλλειψης τροφής, θα πορεύονταν και νοτιότερα προς τη χώρα μας.
Η Λύσσα για πρακτικούς λόγους έχει διαχωριστεί στη «Λύσσα των αγρίων ζώων» ( σε αλεπού, λύκο, τσακάλι, ρακούν, νυχτερίδες) και στη «Λύσσα των σκύλων» ( στο σκύλο και τη γάτα), ανάλογα με το είδος στο οποίο εντοπίζεται. Δεξαμενή του ιού ωστόσο είναι τα άγρια ζώα . Η νόσος είναι υποχρεωτικής δηλώσεως και οποιοδήποτε περιστατικό είναι υποχρεωτικό να κοινοποιείται στο ΥΠΑΑΤ.
Ο ιός προσβάλει και τον άνθρωπο, ενώ όλα τα είδη που θα παρουσιάσουν τα κλινικά συμπτώματα της νόσου , καταλήγουν στην πλειοψηφία τους στο θάνατο. Υπολογίζεται ότι περίπου 50.000 άνθρωποι το χρόνο χάνουν τη ζωή τους μετά τη μόλυνσή τους από τον ιό της Λύσσας, ο οποίος προκαλεί συνήθως στον άνθρωπο οξεία εγκεφαλίτιδα.
Για το λόγο αυτό είναι σημαντική η πρόληψη , με τον εμβολιασμό τόσο των οικόσιτων όσο και των αδέσποτων σκύλων και γατών αλλά και τον εμβολιασμό των ζώων της άγριας πανίδας, ώστε να δημιουργηθεί ένας βιολογικός φραγμός στην εξάπλωση της νόσου . Αλλά και οποιοδήποτε ύποπτο περιστατικό γίνεται αντιληπτό, θα πρέπει να λαμβάνονται άμεσα μέτρα για την απομόνωση και παρακολούθησή του.
Στην αλεπού και τα σαρκοφάγα ζώα (σκύλο, γάτα), η περίοδος επώασης του ιού κυμαίνεται από 2 έως 8 εβδομάδες (αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει και 3 χρόνια). Ωστόσο ο ιός εντοπίζεται στο σάλιο του μολυσμένου ζώου 3-7 ημέρες πριν την εκδήλωση των κλινικών συμπτωμάτων , τα οποία διαρκούν κατά μέσο όρο 1-11 ημέρες. Η κλινική εκδήλωση της νόσου είναι συνήθως η μανιακή μορφή , η οποία αποτελείται από τρία στάδια :
α) Στο πρώτο στάδιο (πρόδρομο στάδιο) το ζώο μπορεί να παρουσιάζει διαταραχή της συμπεριφοράς του . Για 1-3 ημέρες περιφέρεται και είναι ανήσυχο χωρίς λόγο, παρουσιάζει αυξημένη ευαισθησία στους θορύβους, ταράζεται εύκολα και παρουσιάζει αυξημένη σιελόρροια.
β) Στο δεύτερο στάδιο το ζώο γίνεται ιδιαίτερα επιθετικό, ακόμη και στον ιδιοκτήτη του, δαγκώνει οτιδήποτε βρεθεί μπροστά του, ή και αυτοτραυματίζεται πολύ σοβαρά.
γ) Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο ακολουθεί η προοδευτική παράλυση, η δυσκολία στην κατάποση και τέλος ο θάνατος.
Ωστόσο ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην περίπτωση του σκύλου, στον οποίο μπορεί να εκδηλωθεί η νόσος και με την καταθλιπτική μορφή. Στην περίπτωση αυτή το ζώο δεν παρουσιάζει ευερεθιστότητα στο πρόδρομο στάδιο , αλλά εμφανίζει αδυναμία κατάποσης (σαν να πνίγεται), λόγω της παράλυσης των μυών του φάρυγγα. Πολλοί ιδιοκτήτες τότε κάνουν το λάθος και βάζουν το χέρι τους στο στόμα του ζώου προσπαθώντας να βρουν κάποιο τυχόν ξένο σώμα, με αποτέλεσμα να έρχονται σε άμεση επαφή με το σάλιο του ζώου, που περιέχει τον ιό, και να μολύνονται.
Προσοχή επίσης στην αλεπού, όπου ένα πρώτο σύμπτωμα είναι η ασυνήθιστη συμπεριφορά. Όταν παρατηρεί κάποιος αλεπού να εισέρχεται σε οικισμούς, χωρίς να φοβάται την ανθρώπινη παρουσία, να περιφέρεται άφοβα κατά τη διάρκεια της ημέρας (ενώ είναι νυκτόβιο ζώο), και να συμπεριφέρεται ως κατοικίδιο, θα πρέπει να είναι επιφυλακτικός γιατί πιθανόν το ζώο να βρίσκεται σε πρόδρομο στάδιο της νόσου και φέρει τον ιό στο σάλιο του.
Γενικά η μετάδοση του ιού γίνεται με τρεις τρόπους : α) με δάγκωμα από ζώο θετικό στη λύσσα, β) με δερματική επαφή (συνήθως από λύσεις συνεχείας του δέρματος – όταν έρθει σε επαφή με το σάλιο μολυσμένου ζώου) και γ) σπανιότερα με την εισπνοή σταγονιδίων από περιττώματα (ούρα) μολυσμένων νυχτερίδων.
Ο χρόνος επώασης του ιού στον άνθρωπο ποικίλει ανάλογα με το πόσο απομακρυσμένη είναι η θέση του δαγκώματος σε σχέση με το κεφάλι, ανάλογα με το είδος των ρούχων που φορά, την αιμάτωση της περιοχής του δαγκώματος αλλά και τον αριθμό των νευρώνων της περιοχής.
Σημαντικό μέτρο άμεσης αντίδρασης μετά το δάγκωμα είναι ο άμεσος και καλός καθαρισμός του τραύματος με άφθονο νερό και σαπούνι. Άφθονο νερό για τουλάχιστον 15 λεπτά. Στη συνέχεια εφαρμογή στην περιοχή διαλύματος αλκοόλης (οινόπνευμα) ή ιωδίου.
Τα ζώα που παρουσιάζουν κλινικά συμπτώματα της νόσου θανατώνονται και λαμβάνεται από αυτά δείγμα, από κτηνιάτρους του Τμήματος Κτηνιατρικής και των κατά τόπους Αγροτικών Κτηνιατρείων για αποστολή στο Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών προς επιβεβαίωση.
Στην περίπτωση νεκρών αγρίων ζώων, τα οποία συλλέγονται από κυνηγούς ή δασοφύλακες θα πρέπει να τηρούνται βασικά μέτρα βιοασφάλειας.
Ζώα που δαγκώνουν είτε άνθρωπο είτε άλλα ζώα θεωρούνται λυσσύποπτα, συλλαμβάνονται και απομονώνονται για 15 ημέρες. Εάν μετά την παρέλευση της ανωτέρω χρονικής περιόδου, τα ζώα δεν παρουσιάσουν κλινικά συμπτώματα της νόσου, τότε εμβολιάζονται κατά της λύσσας και ελευθερώνονται. Σε περίπτωση που η σύλληψη και απομόνωση του ζώου αυτού δεν είναι δυνατή, τότε αυτό θανατώνεται υποχρεωτικά.
Τα ζώα συντροφιάς (σκύλοι, γάτες), που δαγκώνονται από ζώα θετικά ή ύποπτα της νόσου , εμβολιάζονται άμεσα με αντιλυσσικό εμβόλιο και απομονώνονται για χρονικό διάστημα είτε 60 ημερών (για σκύλους και γάτες που ήταν ήδη εμβολιασμένα), είτε 6 (έξι) μηνών (για ζώα ανεμβολίαστα).
Ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του νοσήματος είναι ο εμβολιασμός, τόσο των οικόσιτων ζώων όσο και των ζώων της άγριας πανίδας. Ο εμβολιασμός των αλεπούδων θα γίνει με λήψη δολωμάτων που περιέχουν μία δόση εμβολίου και τετρακυκλίνη, η οποία χρωματίζει τα δόντια των αλεπούδων. Ωστόσο ο εμβολιασμός για να είναι αποτελεσματικός, πρέπει να γίνεται αρχές της άνοιξης και αρχές του φθινοπώρου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στις αρχές της άνοιξης η αλεπού γεννά τα μικρά της και αναζητά απεγνωσμένα τροφή, οπότε λαμβάνει ευκολότερα και το εμβόλιο, ενώ το φθινόπωρο φεύγουν πλέον τα μικρά αλεπουδάκια για αναζήτηση της δικής τους περιοχής (ανεξαρτητοποιούνται σε ηλικία 6 μηνών) και λαμβάνουν κι αυτά ευκολότερα τα δολώματα.
Η πρώτη ρήψη εμβολίων – δολωμάτων στην ΠΕ Πρέβεζας έχει προγραμματιστεί για τα μέσα Νοεμβρίου.
Για τη μετάδοση όμως του ιού στους σκύλους και τις γάτες, το καλύτερο μέσο πρόληψης είναι ο αντιλυσσικός εμβολιασμός. Η ευαισθητοποίηση του κόσμου για την αναγκαιότητα εμβολιασμού των ζώων τους (ιδιαίτερα κυνηγετικά και ποιμενικά), μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία βιολογικού φραγμού και διακοπή της αλυσίδας μετάδοσης του ιού.
Το ίδιο ισχύει και για τα αδέσποτα ζώα, τα οποία, με ευθύνη των οικείων δήμων, θα πρέπει να περισυλλεχθούν, να καταγραφούν και να εμβολιαστούν.
Μέλος με Α.Μ. 13363
