ΣΤΗΝ ΑΛΩ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ: ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ, ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ
Μπορούσαν οι κουμπουράδες της πόλης να λάβουν μέρος στην Απελευθέρωση;
…Όλες αυτές οι τοποθετήσεις αποτελούν σκέψεις και υποθέσεις για τις οποίες χρειάζεται ιδιαίτερη έρευνα και προσπάθεια επαλήθευσης, προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Πολλοί ερευνητές της πόλης μας έχουν αναδείξει ηρωικές μορφές, για παράδειγμα Πρεβεζάνους αγωνιστές του Μεσολογγιού, Μακεδονομάχους και Μπιζανιομάχους καθώς και επιτόπιους Τουρκομάχους, που έκαναν το εθνικό καθήκον τους ή, τουλάχιστον, έστω και ευκαιριακά («οπορτουνιστικά» θα μπορούσε να το πει κάποιος) έπαιξαν τη ζωή τους «κορόνα-γράμματα». Πίσω από όλα αυτά κρύβεται οπωσδήποτε το «κίνητρο της ανθρώπινης δράσης» αλλά, κατά κανένα τρόπο, δεν δικαιούμαστε εμείς οι μεταγενέστεροι να γίνουμε τιμητές σχετικοποιώντας την οποιαδήποτε συμβολή, οποιουδήποτε, οπουδήποτε. Έστω και αν κάποιοι αγωνιστές απέβλεπαν, ίσως, σε ενδεχόμενα μεταγενέστερα οφέλη με ταχτοποίηση της δικής τους νομικής-ποινικής κατάστασης απέναντι στο Ελληνικό Κράτος και της θέσης τους στην κοινωνία.
Όλα τα προηγούμενα θα τα συνοψίσουμε εκθέτοντας εδώ τα περί λαϊκής προετοιμασίας και ενδεχόμενης λαϊκής συμμετοχής στην απελευθέρωση. Δεν περιέχεται βέβαια τίποτε ιστοριογραφικά καινούριο. Θα θίξω πρώτα το ζήτημα της διάχυτης πρεβεζάνικης κουλτούρας οπλοκατοχής και οπλοχρησίας, πράγματα που αποτελούν αντικειμενικές προϋποθέσεις για οποιαδήποτε συνωμοτική αντιστασιακή συσπείρωση και οργάνωση.
Όπως προκύπτει από όλες τις πασχαλινές εγγραφές του «Ημερολογίου», η συνήθεια των άσκοπων πυροβολισμών της Ανάστασης και της Αγάπης ήταν απόλυτα καθιερωμένη και η συνέχισή της αδιατάραχτη, ενώ οι δολοφονίες διαδέχονται η μία την άλλη στη μικρή μας πόλη καθώς και τα ατυχήματα με όπλα ή όσα αναφέρονται ως τέτοια. Η λέξη «πυροβολισμός» εμφανίζεται 60 φορές στο κείμενο και περιλαμβάνει και επίσημες καταστάσεις οπλοχρησίας καθώς και, εκ παραδρομής στη συγγραφή, τους «κανονιοβολισμούς».
Θα μπορούσε βέβαια να υποστηρίξει κανείς, πως αντίθετα οι οπλικές επιδείξεις των προγόνων μας ενδέχεται να αποτελούσαν ένα άλλοθι απενοχοποίησης και ότι απλά παρέπεμπαν αθώα, ανέμελα και επιδεικτικά στο αιώνιο έθιμο αναγγελίας της Ανάστασης και υποδοχής του αναστάντος Κυρίου. Όμως γνωρίζουμε, από τις εγγραφές του «Ημερολογίου», ότι κάθε χρονιά εξελίσσονταν επεισόδια, που έδειχναν πως οι οθωμανικές Αρχές δεν συμφωνούσαν -κάθε άλλο- με αυτή την επίδειξη «αθώας» οπλοχρησίας.
Αφήνοντας κατά μέρος τα σοβαρά επεισόδια του 1893, μεταξύ του αρχιερέα Κωνσταντίνου Βαφείδη και των πιστών με εμπλοκή και των δυνάμεων ασφαλείας, για τα οποία είχαμε μιλήσει το καλοκαίρι, διαβάζουμε λόγου χάριν αυτά που γράφει ο Ι.Μ.Ρ. για την Κυριακή της Αγάπης, του 1900:
«Η ώρα τρεις π.μ. [= 9 το πρωί] εγένετο η Αγάπη εις τον Άγιον Χαράλαμπον. Οι Οθωμανοί παρατηρούν τους Χριστιανούς με άγριον βλέμμα και μάλιστα ο Καϊμακάμης του Πυροβολικού εκ συμπτώσεως περνούσε από την Μητρόπολιν, ένθα ήτο πλήθος Χριστιανών συνηγμένων. [Ο Καϊμακάμης] λοιπόν ώρμησεν να αρπάξει τα όπλα των παιδιών και επήρεν μιαν καραμπίναν, αλλά ευτυχώς δεν έλαβεν μέρος κανένας Χριστιανός εις αυτήν την συμπλοκήν, άλλως ήθελε γίνει μεγάλη αιματοχυσία.» (Υπογραμμίσαμε).
Επίσης το 1901, μαζί με άλλες πληροφορίες για τους πυροβολισμούς, ο Ι.Μ.Ρ. γράφει:
«Τον Χαράλαμπον Χαϊνόπουλον εσύλλαβαν και τον έχουν υπό κράτησιν διότι, ως λέγουσιν, κάποιος έριξεν πιστόλιον απ’ έξω από το σπίτι του και, επειδή δεν ηδυνήθησαν να εύρουν αυτόν [= το δράστη], εσύλλαβαν τον Χαρ. Χαϊνόπουλον, δια να μαρτυρήση και ήδη σήμερα ευρίσκεται εις την φυλακήν. Το ίδιον, καθώς και ο Χρίστος Μπακατσέλος.»
Τέτοιες αναφορές υπάρχουν σε όλες τις χρονιές, όπου αναδεικνύεται τόσο η κατάχρηση των όπλων όσο και οι σχετικές απαγορευτικές διαταγές που εκδίδονται και ανακοινώνονται στο εκκλησίασμα μαζί με τα επιβαλλόμενα πρόστιμα. Αναφέρονται επίσης και οι συλλήψεις που επακολουθούν και οι πολύμηνες φυλακίσεις, αλλά και τα αιτήματα για φιλεύσπλαχνη αντιμετώπιση των κρατουμένων πυροβολιστών και αποφυλάκισή τους με περίεργη την εξαίρεση του 1906, όπου «η σεβαστή Κυβέρνησις άφησεν ελεύθερα τους πυροβολισμούς, ουδεμία δε σύλληψις συνέβη».
dimosioshoros.wordpress.com
Μέλος με Α.Μ. 13363
