Η επιστροφή των κειμηλίων, που πήραν μαζί τους οι Παργινοί όταν ,στις 15 Απριλίου του 1819, ημέρα Μεγάλη Παρασκευή, αναγκάστηκαν να εκπατρισθούν, λόγω της επαίσχυντης συμφωνίας για την πώληση της Πάργας από τους Άγγλους στους Οθωμανούς, έγινε στις 22/5/1930,με την πιο επίσημη τελετή και με τον προσείκοντα σεβασμό προς τους ηθικούς νόμους της Ελληνικής Πολιτείας.
Τα κειμήλια είχαν συγκεντρωθεί και φυλάσσονταν στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο κάστρο της Κέρκυρας.
Την 21ηΜαΐου του 1930 ήρθε στην Κέρκυρα το θρυλικό πλοίο “Έλλη”,μεταφέροντας την Παργινή Επιτροπή παραλαβής των κειμηλίων, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 100 χρόνια του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους.
Την επόμενη 22-05-1930 μεταφέρθηκαν, με το θρυλικό αντιτορπιλικό από την Κέρκυρα στην Πάργα, η τέφρα των προγόνων, τα ιερά κειμήλια, τα Ευαγγέλια, το λάβαρο και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η οποία σύμφωνα με την παράδοση φιλοταχνήθηκε από τον Αγιο Λουκά.
Γλαφειρότατα περιγράφεται η τελετή από την Κερκυραία Μαίρη Αρώνη,όπως αναφέρεται στο βιβλίο του Νίκου Τσάκα “Παργινές Εκκλησίες Ιερά Κειμήλια-Αρχαία Μνημεία”:
«Η λιτανεία αργά προχωρεί.Συγκινημένος ο κόσμος σταυροκοπείται στη διάβα της. Πάπάδες ιεροφορεμένοι κρατούν στα χέρια τα άγια σκεύη που τόσα χρόνια φύλαγε η Κέρκυρα με ευλάβεια.Σήμερα θα τα παραδώση στην Πάργα.Γλυκείς οι ήχοι των μουσικών γεμίζουν την ξάστερη ατμόσφαιρα…ο ξύλινος Σταυρός,το λάβαρο ξεσχισμένο από τα βόλια των Τούρκων,τα ασημένια αντικείμενα,το ιερό Ευαγγέλιο,εικόνες μαυρισμένες από την πολυκαιρία,ακολουθούν κιβώτια με αναρίθμητα κειμήλια σπασμένα, με την Ελληνική Σημαία…
Μεταξύ όλων αυτών των θησαυρών είναι και η Παναγιοπούλα.Ύστερα από τόσα χρόνια θα την ξαναπάμε στον αγαπητό τόπο,όπου πρώτα την ευρήκαν μέσα τους βράχους και την άγρια πρασινάδα…
Η Λιτανεία έχει φτάσει στην προκυμαία.Μία βενζινάκατος του καταδρομικού περιμένει να παραλάβη τα κειμήλια και να τα μεταφέρει στο πολεμικό.Μία απόλυτος ησυχία πλέον.Η συνοδεία έφθασε στο νερό…Ο Μητροπολίτης Κερκύρας σφίγγει μια τελευταία φορά την Παναγιοπούλα προτού την παραδώση σ’ εκείνους τους οποίους ανήκει.
Ω! να μπορούσαν να την δουν οι παλαιοί Παργινοί! Ολόγυρα όλοι κλαίνε…..Ο γέρω Μητροπολίτης της Πάργας είναι βαθειά συγκεκινημένος,δάκρυα βρέχουν τις παρειές του και τα βλέφαρά του. Μια τελευταία φορά ο Μητροπολίτης Κερκύρας ασπάζεται την θαυματουργή εικόνα,την ικετεύει να εξακολουθή από μακρυά ακόμη να προστατεύη το νησί. Ο Μητροπολίτης Πάργας δέχεται την εικόνα στα τρεμουλιασμένα του χέρια.Στα μάτια του περνά μία έκφραση από χαρά και βαθειά κατάνυξη.Φως άγιο λάμπει στο πρόσωπό του…Τα κειμήλια τοποθετούνται στην βενζινάκατο. Στην πλώρη είναι ο Σταυρός,στην πρύμη το λάβαρο….Το σκάφος ξεκινά…ο ήλιος λάμπει……ο ουρανός είναι ανέφελος…Η θάλασσα γαλάζια ανασαίνει…Τα ευλαβικά βλέμματα του κόσμου παρακολουθούν την βενζινάκατο. Μια ματιά ακόμη ρίχνουν στα κειμήλια,που φεύγουν.Ο Σταυρός ξεχωρίζει απάνω στα μικρά γαλανά κύματα.Μια ακόμη σελίδα της ιστορίας έκλεισε.
Η ΕΛΛΗ παραλαμβάνει τα ιερά κειμήλια της Πάργας.Σηκώνει την Άγκυρα. Το πολεμικό γλυστρά απάνω στα νερά σιγά πρώτα,ύστερα γοργά.Ο κόσμος το παρακολουθεί,ώσπου χάνεται πίσω από τον κάβο του Φρουρίου…Οι καρδιές πάλλουν. Οι σκέψεις γυρίζουν στην Πάργα, όταν εδώ και χρόνια,ένα δειλινό με ξάστερο ουρανό και ήσυχη θάλασσα,τα καΐκια με τους Παργινούς εξορίστους απομακρύνονταν αργά-αργά,από το αγαπημένο χώμα.»
Μέλος με Α.Μ. 13363
